Ομιλία στη συνεργασία με ΕΠΑΛ. Έξυπνες πόλεις, έξυπνες συσκευές, 22-02-2019

πολλὰ τὰ δεινὰ κοὐδὲν ἀνθρώπου δεινότερον πέλει·
Πολλά γεννούν το δέος· το μέγα δέος ο άνθρωπος γεννά·

Τα λόγια αυτά, κυρίες και κύριοι, είναι από το πρώτο στάσιμο της τραγωδίας του Σοφοκλή «ΑΝΤΙΓΟΝΗ» και είναι χωρίς αμφιβολία το περιφημότερο σωζόμενο χορικό τραγωδίας, καθώς ακολουθεί αμέσως μετά τη σκηνή με τον φύλακα, όπου περιγράφεται η μυστηριώδης ταφή του νεκρού Πολυνείκη. Με αφορμή το συγκεκριμένο γεγονός, ο χορός, γενικεύοντας, μιλάει για το δέος (τρόμο και θαυμασμό) που προκαλεί με τα επιτεύγματά του ο άνθρωπος, το δεινόν κατ᾽ εξοχήν, και αναφέρεται στα υλικά, κοινωνικά και πνευματικά επιτεύγματα, τα οποία μνημονεύονται λίγο-πολύ σταθερά σε ανάλογα κείμενα για την ανάπτυξη του πολιτισμού από μια αρχική κατάσταση αγριότητας. Συγκεκριμένα αναφέρονται η ναυσιπλοΐα και η γεωργία, το κυνήγι, το ψάρεμα και η εξημέρωση του αλόγου και του ταύρου, η ανάπτυξη της γλώσσας και της λογικής, η δημιουργία κοινωνιών, η οικοδομία και η ιατρική. Στο τέλος γίνεται λόγος για την ορθή χρήση των ικανοτήτων που παρήγαγαν αυτά τα επιτεύγματα.
Από τότε βέβαια έχουν περάσει 2,5 χιλιετίες. Και αν στα χρόνια της κλασικής Αθήνας τα επιτεύγματα του ανθρώπου προκαλούσαν δέος, οι εφευρέσεις και ανακαλύψεις του ανθρώπου στο πέρασμα του χρόνου γεννούν εύλογα το ερώτημα: Τι δεν έχει βρει ή κατασκευάσει πια ο άνθρωπος; Είναι τόσες οι επινοήσεις του, οι εφευρέσεις και οι κατασκευές του, είναι τόσοι οι επιστήμονες, οι οποίοι έχουν τοποθετήσει το λιθαράκι τους στη δημιουργία αυτού του πολιτισμού, είναι τόσα τα επιτεύγματα που πλέον προκαλούν κατάπληξη και ίδίως οι επιτεύξεις του 20ου και 21ου αιώνα μας οδηγούν να μιλάμε μέσω της γενικευμένης χρήσης της τεχνολογίας -που δεν είναι άλλο από την έμπρακτη εφαρμογή της επιστήμης– να μιλάμε για ΕΞΥΠΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ
Είναι ολοφάνερη η συνυποδηλωτική χρήση του επιθετικού προσδιορισμού έξυπνος στον τίτλο της σημερινής εκδήλωσης. Έξυπνες πόλεις, έξυπνες συσκευές, έξυπνα μέσα μεταφοράς… Άρα πίσω από όλα αυτά κρύβεται ένας έξυπνος άνθρωπος, ένας έξυπνος Δημιουργός. Κ αι ενώ ο Θεός «τα πάντα εν σοφιαεποίησε», ο άνθρωπος δημιούργησε τα πάντα με εξυπνάδα, αναδεικνύοντας τις ικανότητες, τις δεξιότητες του, τη δύναμη του μυαλού του. Τώρα αν αυτή την εξυπνάδα- την οποία τα τελευταία χρόνια τη διοχετεύει στις τεχνικές/τεχνολογικές κατασκευές -θα την εκμεταλλευτεί με τον ορθό τρόπο, είναι ένα ζητούμενο. Άλλωστε ο τρόπος χρήσης των τεχνολογικών επιτευγμάτων του ανθρώπου μοιάζει με τον αρχαίο θεό Ιανό, με τις δυο όψεις του ίδιου νομίσματος. Είναι στο χέρι του ανθρώπου η καλή ή η κακή χρήση της. Πάντως σίγουρα απόψε προβάλλεται και υιοθετείται η θετική της πλευρά.
Είναι τιμή μας που για τρίτη συνεχή χρονιά η Διεύθυνση του 2ου ΕΠΑΛ θέλησε να συμπεριλάβει το Μουσικό σχολείο της πόλης, ντύνοντας μουσικά τη βραδιά. Είναι τιμή μας που δύο σχολεία με ιδιαίτερα και διαφορετικά χαρακτηριστικά συνεργάζονται για να δώσουν ένα αποτέλεσμα στα παιδιά τους πρώτα και στη συνέχεια στο κοινό της πόλης. Είναι τιμή μας που βρισκόμαστε σε αυτό το χώρο στη Γλυπτοθήκη Καπράλου, έναν άνθρωπο που με τις γλυπτές δημιουργίες του ανέδειξε τον τόπο μας και τον τοπικό πολιτισμό μας.
Αφού σας ευχαριστούμε και πάλι για την πρόσκληση, ευχόμαστε ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ στην αποψινή εκδήλωση, θα επιθυμούσα να κλείσω με τους διαχρονικούς στίχους του Σοφοκλή που θέτει και τις προϋποθέσεις για την εφευρετικότητα του ανθρώπου
Τέχνες μαστορικές σοφίστηκε
που δεν τις βάζει ο νους
κι όμως μια στο καλό, μια στο κακό κυλάει·
όποιος κρατεί τον ανθρώπινο νόμο
και του θεού το δίκιο, που όρκος το δένει φριχτός
πολίτης· αλήτης και φυγάς,370
όποιος κλωσσάει τ᾽ άδικο, μακάρι και μ᾽ αποκοτιά,
ποτέ σε τράπεζα κοινή
ποτέ μου βούληση κοινή
με κείνον που τέτοια τολμάει.